Bạn hãy tưởng tượng luôn có một người nói vào tai của bạn rằng bạn ngu si và đần độn, rằng bạn vô dụng chả làm được gì hết. Anh ta nói vào tai bạn từ khi bản tỉnh giấc vào buổi sáng cho đến khi bạn đi ngủ. Hãy tưởng tượng anh ta lăng mạ bạn, liên tục nói bạn đã phạm bao nhiêu lỗi lầm. Trước khi đi ngủ anh ta còn nhắc lại những lỗi lầm trong ngày của bạn khiến bạn một lần nữa nhớ về chúng. Giờ bạn cảm thấy như thế nào khi phải chịu đựng một người như vậy ở ngay cạnh bạn? Người đó có làm bạn phát điên lên không? Sự thật là dù muốn hay không thì chính xác là luôn có một người như vậy ở ngày bên cạnh bạn, một cách vô hình nhưng lại vô cùng hiện hữu. “CON NGƯỜI” này không ở trong nhà của chung ta, mà là trong trí não của chúng ta luôn buông lời chỉ trích làm cho chúng ta trở nên tồi tệ đi. Đó chính là TIẾNG NÓI BÊN TRONG.

Mỗi chúng ta đều có một TIẾNG NÓI BÊN TRONG, các chuyên gia gọi là “độc thoại”. Chúng có thể đóng hai vai trò: Chủ thể hoặc khách thể. Đôi khi chúng rất có ích khi nhắc chúng ta nhớ làm việc gì đó: VD như “Dự báo thời tiết hôm nay sẽ mưa - nhớ mang theo dù”. Tuy nhiên nó cũng có thể chỉ trích hay khen ngợi bạn, có lúc thay vì phê bình tích cực nó sẽ chỉ trích bạn, cản trở bạn làm cái gì đó hay khiến bạn sợ… Theo ước tính của các chuyên gia, chúng a thường nói khoảng 150 đến 300 từ mỗi phút mỗi khi trò chuyện với vị khách bên trong này. Như vậy sẽ có hàng ngàn thông điệp trong bạn mỗi ngày. Nếu cảm thấy thiếu tự tin, sự chỉ trích này có thể làm bạn cạn kiệt ý tưởng và tự trách bản thân về mọi sai lầm. Vậy nên hãy tìm cách tống khứ nó đi và thay vào đó là một huấn luyện viên bên trong.

Khám phá vĩ đại nhất trong thời đại chúng ta là bạn có thể thay đổi cuộc đời mình bằng cách thay đổi lối suy nghĩ.

William James, triết gia

Các nhà tâm lý học gọi những lời chỉ trích bên trong là những suy nghĩ tiêu cực tự phát (automatic negative thought - ANT). Ví dụ một số ANT như sau:

• Mình không thể làm được điều đó. Mình không thông minh thì làm sao mà thành công được.
• Mọi người không thích mình.
• Mọi người sẽ cười nhạo nếu mình làm hỏng việc này

Từ những ví dụ này bạn có thấy rằng đã từng đôi lần mình bị ANT tác động đúng không? Tuy nhiên qua hơn bốn thập niên nghiên cứu và thực nghiệm các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng bạn có thể tỉnh táo theo dõi các suy nghĩ của mình, xác định ANT rồi tiêu diệt chúng. Ngành tâm lý học đầu thế kỷ 21 đã cho chúng ta thấy bạn không phải đào xới quá khứ, nhớ lại những kỷ niệm buồn hay tìm về các cảm xúc cũ. Những gì đã xảy ra trong quá khứ thuộc về quá khứ. Để vui vẻ cũng như tự tin hơn, bạn chỉ cần sống hết mình trong hiện tại cà xử lý các suy nghĩ đang làm phiền bạn.

Nếu bạn có những “kẻ chỉ trích” làm phiền bạn, bạn nghĩ mình sẽ tiêu diệt chúng bằng cách nào?

Ở phần sau tôi sẽ giới thiệu cho bạn Kỹ thuật phát triển lòng tự tin đầu tiên đó là tạo ra những suy nghĩ khẳng định khả năng.

CELINA KHÁNH AN